Renkli Kalemler Zeyrek gazetesi için bizlere koçluk yapan Milliyet Gazetesi’nde muhabir olan Ozan Kadüker, birimimizde bizleri ziyaret ederek mesleğini tanıttı ve gazetedeki işleyişi anlattı.
Gazetecilik hakkında bilgi verir misiniz?
Gazetecilik, halkın haber alması için bilgilerin toplanması, analiz edilmesi, habere dönüştürülmesi ve yayımlanması işlemlerini içeren bir meslektir. Gazete, dergi, televizyon, radyo ve internet sitesi gibi medya platformlarında yapılır. Haberleri etik değerler doğrultusunda yazılı veya sözlü şekilde insanlara aktaran kişilere de gazeteci denir. Demokrasinin en temel unsurlarından biri olan gazetecilik, sağlıklı bir kamuoyu oluşması, halkın gerçekleri öğrenmesi gibi konularda büyük katkılar sağlar.
Ses kayıt cihazının önemi nedir?
Haberin en gerçek ve doğru şekilde aktarılması konusunda ses kaydı almanın birçok faydası vardır. Haber kaynağının sözlerini eksiksiz kaydederek haber yazımında hatalara, yanlış anlaşılmaların önüne geçilir. Tonlamalar, vurgular, duygusal ifadelerin anlaşılmasını sağlar. Ayrıca haber kaynağının daha sonra söylediklerini kabul etmemesi gibi bir durum yaşanırsa kanıt olarak kullanılabilir. Ancak röportaj yaparken ses kaydı alındığının bilgisi verilmeli.
Gezi yazısında nelere dikkat etmeliyiz?
Öncelikle gezilecek yerle ilgili ön bilgiler toplanmalı, program yapılmalı. Gezerken sık sık not alınmalı, fotoğraf çekilmeli. Notları yazıya dökerken ise okuyucuları adeta bir yolcuğa çıkarmış gibi gezilen yerin coğrafyası, sosyolojisi, önemli yerleri, yapılacak aktiviteler, doğal güzellikleri gibi pek çok konuda bilgi verilir. Okuyuculara yolculukları planlarken faydalı olabilecek pratik bilgiler ve ipuçları sunulmalı ve yazılanları destekleyecek şekilde bol bol görsel kullanılmalı.
Röportaj yaparken nelere dikkat etmeliyiz?
Röportaj gerçekleştirilecek kişi ya da konuyla ilgili önceden mutlaka detaylı araştırma yapılmalı. Kişinin geçmişi, yaptığı çalışmaları, ilgi alanları gibi önemli detaylar öğrenilmeli. Öğrenilen bilgiler çerçevesinde sorular oluşturulmalı. Soruların belli bir sıra ve mantıkta ilerlemesine dikkat edilmeli. Ancak röportaj sırasında sadece belirlenen sorular çerçevesinde değil verilen cevaplara göre yeni sorular da sorul-malı, sadece soru-cevap şeklinde ilerlenmemeli. Sorulardan çok, kişinin verdiği cevaplara dikkat edilmeli. Bazen sorulan sorulara verilen cevaplar, çok daha ilgi çekici bilgilere ulaşmanızı sağlayabilir. Ayrıca karşınızdaki kişinin iletişim ve beden dilini gözlemlemelisiniz.
Ses kaydı alırken kişi zorluk çıkartırsa ne yapıyorsunuz?
Ses kaydı almanın hem kendi için hem gazeteci için mantıklı olduğunu anlatmaya çalışıyorum.
Sanat yazarlığı hakkında bilgi verir misiniz?
Görsel sanatlar, müzik, tiyatro, sinema, edebiyat ve diğer sanat dalları hakkında haberler, yazılar, eleştiriler, yorumlar, analizler yazarak sanat-severlere bilgi verirler. Toplumun sanat dünyasındaki gelişmeleri takip etmelerini sağlarken sanat dünyasının da gelişimine katkıda bulunurlar.
Basın kartının ayrıcalıkları nelerdir?
Resmi ve özel kurumların düzenlediği basın toplantıları, yerel ve uluslararası etkinliklere giriş kolaylığı, hizmet damgalı pasaport hakkı, şehir içinde ücretsiz, TCDD’ye ait şehirlerarası trenlerde indirimli seyahat, müzelere ücretsiz giriş gibi ayrıcalıkları bulunuyor.
Gazeteciliği kaç yıldır yapıyorsunuz?
8.5 yıldır.
Gazeteciliği tavsiye eder misiniz?
Bu işi gerçekten isteyen, hayali olan, severek yapacağını düşünenlere tavsiye ederim. Büyük bir sorumluluk ve özveri gerektiren bir meslek. Haberlere ilgi, araştırma becerisi, iletişim yeteneği, gözlem ve analiz yapma kabiliyeti, sözlü ve yazılı iletişim becerisi, esnek ve stresli çalışmaya uyum, zaman yönetimi gibi özelliklerinizin olması bu meslekte sizi öne çıkarır. Gazetecilik mesleki tatmini yüksek olan bir iş. Öte yandan gazetecilik, iş bulma garantili bir bölüm değil. Uzun yıllar iş bulamayabilir, hayallerinizi gerçekleştiremeyebilirsiniz. Çalışma şartları, gelecek kaygısı, maaşlar gibi konuları da göz önünde bulundurup tercih etmelisiniz.
Fotoğraf makinesi ve ses kayıt cihazı olmadan nasıl haber yapabiliriz?
Not alarak ya da hafızanızda tutarak da haber yapabilirsiniz. Ayrıca günümüzde her an yanımızda olan cep telefonlar hem fotoğraf makinesi hem ses kayıt cihazı hem de not defteri ola-ak yeterli oluyor.
Gazete olmasa insanlar olaylardan nasıl haberdar olur?
Günümüzde televizyon, radyo, internet sitelerinden de haber akışı sağlanıyor.
Gazetede hangi alanlar var?
Ekonomi, kültür sanat, politika, eğitim, sağlık, spor, dış haberler, teknoloji…
Covid varken nasıl çalıştınız?
Korona virüs önlemleri kapsamında evden çalışmaya başladık. Haberlerimiz için kişilerle telefon, mail, görüntülü görüşme araçlarıyla iletişim kurduk. Toplantılarımızı online gerçekleştirdik. Uzaktan çalışmaya uygun programlara geçiş yaptık. Bazı durumlarda ise sokağa çıkma yasaklarının olduğu zamanlarda dahi sahaya çıkmaya devam ettik.
Çalışma saatleriniz nasıl oluyor?
Genelde 9.00-18.00 saatleri arasında ve haftanın 6 günü çalışılıyor. Gazeteler haftanın 7 günü çıkmaya devam ettiği için Pazar günleri de çalışılıyor. Ayrıca gazetede, gece yaşanabilecek gelişmeler için 18.00’den sonra gece servisleri çalışmaya devam ediyor. TV ve internet sitelerinde ise 24 saat dönüşümlü olarak çalışılıyor.
5N1K’nın haberdeki önemi nedir?
Ne, nerede, nasıl, neden, ne zaman ve kim sorularının baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bu soruların cevaplarının haberde yer almaması, okurlara eksik bilgi verilmiş olur. Haberin olmazsa olmazıdır.
Gazeteci iş başında yaralanırsa yerine bir başkası yerine geçiyor mu?
Öyle bir durumda yerine bir başkası geçerek çalışmaya devam ediyor. Her şeyden önce kişinin sağlığı önemli.
Her şey haber midir?
Hayır değildir. Haber olabilmesi için bazı haber değerlerini taşıması gerekir. Önem, ilginçlik, zamanlama, tekrarlanma, çok sayıda kişiyi ilgilendirme, ilk, tek, en büyük olması, meşhur olma, merak uyandırması gibi özellikleri barındırması gerekir. Ayrıca ilk kez duyduğumuz dedikodular ve söylentiler, doğruluğu ispatlanmayan bilgiler de haber değeri taşımaz.
Gazetede hangi haberlerin yayınlanacağına kim karar veriyor?
Her birimin kendi müdürü bulunuyor. Ayrıca yazı işleri müdürü ve genel yayın yönetmeni var. Muhabirlerin yaptığı haberler gerekli kont-rollerden sonra yayınlanır.
Bir haber onaylandıktan sonra eksiği olduğu için iptal edildiği zaman ne yapıyorsunuz?
Haberimin eksiklerini gideririm, varsa hatalarımı düzeltirim, farklı kaynaklarla haberi zenginleştiririm, gerekirse baştan yazarak tekrardan haberimi sunarım.
Sorularımızı yanıtladığı için kendisine çok teşekkür ederiz.
RENKLİ KALEMLER ZEYREK EKİBİ
