Beykoz Kundura Fabrikas? Türkiye’nin en önemli endüstriyel miraslar?ndan biridir.
Günümüzde bar?nd?rd??? film ve dizi platolar?yla tan?nan Beykoz Kundura, çok farkl? alanlarda faaliyetleri içeren, zengin bir geçmi?e sahiptir. Beykoz Kundura’n?n bulundu?u mevkide, Osmanl? Dönemi’nde kâ??t imalathanelerinin bulundu?u bilinir. Nitekim bugün Beykoz Kundura dâhilindeki baz? binalar bu i?letmeleri bar?nd?rmak üzere in?a edilmi?tir. Bu endüstriyel alan Cumhuriyet’ten sonra Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikas? olarak faaliyetine devam etmi?tir.
1999 y?l?nda, Türkiye’nin de?i?en ekonomik ve toplumsal tercihleri do?rultusunda fabrikada üretime son verilmi?, özelle?tirme karar?n?n ç?kmas?yla 2004 y?l?nda Beykoz Kundura, Y?ld?r?m Holding bünyesine kat?lm??t?r.
Beykoz Kundura, Osmanl? ?mparatorlu?u’nun ve Cumhuriyet’in temel dönüm noktalar?n? içeren uzun geçmi?i, mimarisi ve konumuyla Türkiye’nin en iyi korunmu? endüstriyel miras alanlar?ndan biridir.
Beykoz Kundura, deri ve ayakkab? üretilen dönemde i? alanlar?n?n yan? s?ra kre?, lokanta, sinema, sa?l?k oca??, kütüphane gibi birimleri olan, nüfusu üç bine dayanan bir ya?am alan?yd?. Beykoz’un toplumsal ve ekonomik yap?s?nda birinci dereceden pay sahibi olan bu kurum, i?çi ku?aklar?n?n yeti?mi? oldu?u yerdir.
Bugün, Beykoz Kundura’n?n içinde, eskiden marangozhane olarak kullan?lan alanda ilerde kurulmas? planlanan müzenin “nüve”si yer al?yor. Burada, zaman?nda kullan?lm?? makinelerden tutun, yemek yenilen kap kaca?a, kre?te kullan?lan karyoladan, kap? giri? belgesine, foto?raflardan el yazmas? notlara kadar onlarca de?erli an? bulunuyor. Sümerbank Dönemi’nden kalan reklam örnekleri ve foto?raflar da, yine nüvede ziyaretçiye eski; ama tan?d?k anlar sunuyor. Sümerbank Dönemi’nde revir olarak kullan?lan mekan ise, bugün son derece keyifli bir k?raathane haline getirilmi?.
Biz de, Renkli Kalemler Ekibi olarak, TEGV Beykoz Ö?renim Birimi’ne çok yak?n olan Beykoz Kundura Fabrikas?’n? ziyaret ettik.
??letmenin sahibi Serpil Y?ld?r?m ve ekibi bizi son derece s?cak kar??lad?. Ve fabrikada, renkli ve keyifli zamanlar geçirdik. Hep birlikte kocaman bir tarihe ev sahipli?i yapan fabrikan?n belirli yerlerini gezdik. Kunduran?n baz? bölümlerinin tarihi dokusu asla bozulmadan dizi filmi, reklam filmi ya da klip çekimlerine ev sahipli?i yapt???n? ö?rendik.
65 ya??nda olan Ali Amca makine tamircisi olarak çal??t??? bu fabrikadan 2001 y?l?nda emekli olmu?. ?imdi bu nüvenin sorumlusu. Ve bu alan? bize o gezdirdi. Buray? ve burada ya?ad?klar?n? çok seviyor. Çal??t??? zamandaki heyecan? ile bize fabrikadaki i?leyi? sistemini anlat?rken, kaliteli bir ayakkab?n?n asl?nda ne kadar da zor üretildi?ini ö?renmi? olduk. Ayakkab? yapmak için ne çok alet gerekti?ini, her makinenin ayakkab?n?n bir parças?n? üretmek için oldu?unu, geçmi?te 3000 ki?inin burada çal??t???n? ve bu fabrikaya girmek için insanlar?n can att???n? anlatt?. Burada, deri yarma makinesi, oklava makinesi, çe?itli tu?lalar, deri yakma makinesi, boya kar??t?r?c?, deri esnetme makinesi, su geçirmez makineler gördük. Bize, her birini örnekleriyle birlikte ne i?e yarad???n?, nas?l çal??t???n? anlatt?…
Gezimiz bitip tam ayr?l?rken bize dedi ki: “Eminim sizin bir ço?unuzun dedesi ya da büyükannesi burada çal??m??t?r.”
Oradan ayr?l?rken hepimizin akl?nda bu soru vard?: “Acaba büyüklerimizden birileri burada çal??m?? m?yd?? Onlar da bize Kundura’da ya?ad?klar?n? Ali Amca gibi anlat?rlar m?yd??”