Turkovac, Türkiye Sa?l?k Bakanl??? ve Erciyes Üniversitesi taraf?ndan geli?tirilmi? inaktive tipte bir Covid-19 a??s?d?r.
Turkovac a??s?, veteriner hekim Profesör Doktor Aykut Özdarendeli’nin ekip liderli?iyle Türkiye’de acil kullan?m onay? alm??t?r. Türkiye’nin ilk milli a??s? Turkovac acil kullan?m onay? ald?ktan sonra ?anl?urfa’daki tesislerde seri üreti-mine ba?lanm??t?r. Bu a?? hakk?nda TÜSEB çal??an? Rabia Çak?r Koç ile bir söyle?i gerçekle?tirdik.
A??n?n ad? neden Turkovac?
A?? Türkiye’de Türklerin geli?tirildi?i bir a?? oldu?u için Türk anlam?na gelen “Turco” ve a??n?n ?ngilizcesi olan vaccine’nin k?salt?lmas? olan “vac”?n birle?i-minden olu?maktad?r.
A??n?n formülünü bulmak ne kadar zaman ald??
A??n?n geli?tirilmesi, hayvanlar ve insanlar üzerindeki deneylerinde tamamlan-mas? ile yakla??k iki y?l sürdü.
Bu a??n?n yan etkileri var m?? Var ise bu yan etkiler nelerdir?
Her a??da olabilecek hafif yan etkileri var. Kolda a?r?, ate?, yorgunluk olup bir süre sonra geçmektedir.
Bu a??y? neden ?anl?urfa’da geli?tirdiniz?
Bu a?? Kayseri Erciyes Üniversitesinde TÜSEB deste?iyle geli?tirildi. Ülkemizin dört bir yan?nda insanlar üzerinde de-neyler yap?ld?. Son olarak üretimi ?anl?urfa’da gerçekle?tirildi. Çünkü orada bunun için uygun bir fabrika vard?.
A??y? geli?tirmeye ne zaman ba?lad?n?z? A??y? geli?tirmeyi ne zaman bitirdiniz?
Mart 2020’de ba?lay?p Aral?k 2021’de onay ald?k. Yani kullan?lmaya haz?rd?.
A??lama hala devam ediyor mu?
Evet, hastanelerde a??m?z? olabiliyorlar.
?lk a?? kime yap?ld??
?lk a?? klinik çal??malara kat?lan bir gönüllü vatanda?a yap?ld?. A??n?n onay almas?yla ba?ta Sa?l?k Bakan?m?z Fahrettin Koca olmak üzere bilim kurulumuz ve birçok insan bu a??dan oldu.
A?? üzerindeki çal??malar hala devam ediyor mu?
Evet, biz TÜSEB’de farkl? a??lar? geli?tirme çal??malar?na devam ediyoruz.
Zeynep Nisan Koç
